នៅដើមសប្តាហ៍ក្រោយនេះ ប្រមុខការទូតចិន លោក វ៉ាង យី នឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជារយៈពេល ៣ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២១ ដល់ថ្ងៃទី២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤។ ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បានឲ្យដឹងថា អំឡុងបំពេញបេសកកម្មការទូតនៅកម្ពុជាលោក វ៉ាង យី នឹងចូលក្រាបបង្គំគាល់ព្រះមហាក្សត្រនៅព្រះបរមរាជវាំង ព្រមទាំងចូលជួបសម្តែងការគួរសមដាច់ដោយឡែកជាមួយប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងនាយករដ្ឋមន្ត្រី។
លោក វ៉ាង យី ក៏នឹងធ្វើជាសហប្រធានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួល អន្តររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា-ចិន លើកទី៧ ជាមួយក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ហើយក៏នឹងជួបពិភាក្សាទ្វេភាគីជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈអំពីការពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវទំនាក់ទំនងដ៏ជិតស្និទ្ធ និងល្អប្រសើរដែលមានស្រាប់លើគ្រប់វិស័យ។
ដំណើរទស្សនកិច្ចប្រមុខការទូតដ៏មានបទពិសោធន៍របស់ប្រធានាធិបតីចិន លោក ហ្សុី ជីនពីង មកកាន់កម្ពុជា អ្នកតាមដានព្រឹត្តិការណ៍សង្គម និងនយោបាយ មើលឃើញថា ដំណើរទស្សនកិច្ចលោក វ៉ាង យី នឹងលើកកម្រិតទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា-ចិន បន្ថែមទៀតឲ្យកាន់តែខ្លាំងឡើង ហើយក៏បានបង្កប់អត្ថន័យពីតួនាទីដ៏មានសំខាន់របស់កម្ពុជាក្នុងពិភពលោក។
Million Times 
លោក ស៊ាង កុសល ដែលជាអ្នកតាមដានព្រឹត្តិការណ៍សង្គម និងនយោបាយ បានប្រាប់គេហទំព័រ មីលានថាមស៍ (Million Times) ឲ្យដឹងថា ដំណើរទស្សនៈរបស់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ចិននៅពេលនេះនឹងរួមចំណែកដល់ការពង្រឹងមិត្តភាពដែកថែប និងពង្រីក បន្ថែមទៀតនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ធ្វើឱ្យស៊ីជម្រៅនូវការកសាងសហគមន៍វាសនារួម ប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់ កម្រិតខ្ពស់ និងស្តង់ដាខ្ពស់ លើកកម្ពស់ ក្របខ័ណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្បូងពេជ្រ។
លោកថ្លែងថា «ចិននិងកម្ពុជាជាមិត្តដែកថែបដែលកំពុងបន្តនឹងបង្កើតបានភាពផ្អែមល្ហែមស្អិតល្មួតឥតឈប់ឈរពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំទាំងកម្រិតថ្នាក់ដឹកនាំ និងថ្នាក់ដឹកនាំ ប្រជាជន និងប្រជាជន។ សម្រាប់ភាគីទាំងពីរ «ឆ្នាំនៃការផ្លាស់ប្តូរប្រជាជន និងប្រជាជន កម្ពុជា-ចិន ២០២៤» ជាឆ្នាំដ៏សំខាន់សម្រាប់ការតភ្ជាប់ទេសចរណ៍ វប្បធម៌ និងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ»។
បណ្ឌិត ជា មុនីឫទ្ធិ ប្រធានសមាគមអ្នកស្រាវជ្រាវវឌ្ឍនភាពកម្ពុជា-ចិន បានប្រាប់វិទ្យុមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន ថា ប្រសិនជាមិនរាប់បញ្ចូលដល់ប្រវត្តិទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន និងប្រជាជននៃប្រទេសយើងទាំងពីរ កម្ពុជានិងចិន ដែលមានអាយុកាលមិនតិចជាង២០០០ឆ្នាំនោះ ឆ្នាំ២០២៤នេះគឺជាការបើកទំព័រនៃខួប៦៦ឆ្នាំ នៃទំនាក់ទំនងការទូតរវាងកម្ពុជា និងចិន សម្រាប់ឆ្នាំថ្មីឆ្នាំ២០២៤នេះ លោកពឹងថាទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន កាន់តែរឹងមាំនិងពោរពេញដោយវឌ្ឍនភាពចម្រើនបន្ថែមទៀត។
លោកថ្លែងថា «កម្ពុជានិងចិនជាដៃគូដ៏មានសក្តានុពលរួមគ្នា នៅក្នុងកិច្ចកសាង «ខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ»ដែលមានអាយុកាលជាង១ទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។ ឆ្នាំ២០២៤នេះ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រជាជននិងប្រជាជន នឹងបង្កើនកម្លាំងកាន់តែខ្លាំងដល់ការងើបឡើងវិញ នៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសយើងទាំងពីរ ហើយក៏ជាការជំរុញបន្ថែមទៀត នូវការតភ្ជាប់ជាមិត្តភាពរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងគំនិតផ្តួចផ្តើម«ខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ»របស់មហាយក្សចិន ក្នុងការតភ្ជាប់រវាងប្រទេសចិននិងប្រទេសពាក់ព័ន្ធមានភាពកាន់តែស្អិតល្មួត ជាពិសេសក្រោមជំនួយរបស់ចិន។ កម្ពុជាជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដែលចូលរួមកសាង «ខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ» ដំបូងគេ ហើយអ្វីដែលយើងឃើញជាក់នឹងភ្នែកគឺកម្ពុជាទទួលបានសមិទ្ធផលជាច្រើនពីគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ។ វិស័យអាទិភាពជាច្រើនជាពិសេសគឺគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗដែលជាជំនួយរបស់រដ្ឋាភិបាលចិនឬវិនិយោគនិងសាងសង់ដោយក្រុមហ៊ុនចិនដូចជា៖ ផ្លូវល្បឿនលឿនភ្នំពេញ-ព្រះសីហនុ , ពហុកីឡដ្ឋានជាតិមរតកតេជោ , អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោតាខ្មៅ, អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ និងស្ថានីយវារីអគ្គិសនីតាតៃជាដើមគឺជាផ្លែផ្កានៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្រោមគំនិតផ្តួចផ្តើម«ខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ»បានលេចចេញជារូបរាងជាបន្តបន្ទាប់នៅលើទឹកដីកម្ពុជា។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងសម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីរបស់កម្ពុជាសុទ្ធតែបានថ្លែងការកោតសរសើរខ្ពស់អំពីគំនិតផ្តួចផ្តើម «ខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ» ដែលបានរួមចំណែកមិនអាចខ្វះបានចំពោះវិបុលភាពនិងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមរបស់កម្ពុជា ក៏ដូចជាបានរឹតបន្តឹងចំណងមិត្តភាពនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងកម្ពុជានិងចិនឱ្យកាន់តែស្អិតល្មួតថែមទៀត ។
ក្នុងន័យនេះ សម្រាប់ការបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន នៅកម្ពុជា នឹងអាចបើកផ្លូវបន្ថែមសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍគម្រោងព្រែកជីក ក៏ដូចជាគម្រោងជាច្រើនទៀតដែលគាំទ្រដោយថវិការបស់ភាគីចិន ដូចជា គម្រោងផ្លូវលេខ 50C ពីកំពង់ឆ្នាំងទៅខេត្តកំពង់ធំ, គម្រោងផ្លូវដែកល្បឿនលឿន, គម្រោងផ្លូវល្បឿនលឿនភ្នំពេញ-សៀមរាប-ប៉ោយប៉ែតជាដើម។
គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ វៀតណាមដែលជាប្រទេសជិតខាងចិន និងកំពុងមានជំលោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងហាក់បង្ហាញឥរិយាបទមិនគាំទ្រ និងរារាំងដល់ដំណើរការគម្រោងសាងង់ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោរបស់កម្ពុជា រហូតមានសារព័ត៌មានចុះផ្សាយថា វៀតណាម និងអាមេរិករួមដៃគ្នាប្រឆាំងចិន ដោយយកគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោជាលេសចោទថា បម្រើឱ្យវិស័យយោធារបស់ចិន និងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន ជាពិសេសទន្លេងមេគង្គយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក ស៊ាង កុលស មើលឃើញថា ការមកបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់លោកវ៉ាង យី នៅកម្ពុជានេះ គឺជាការជួយជ្រោមជ្រែងមួយដល់ដំណើរការគម្រោងព្រែកជីហ្វូណនតេជោដែលគ្រោងនឹងបើកការដ្ឋាននៅពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ ២០២៤នេះ ព្រោះថាគម្រោងនេះ គឺជាគម្រោងដែលគាំទ្រថវិកាពីប្រទេសចិន។ លោកគូសបញ្ជាក់ថា ហេតុអ្វីវៀតណាម រារាំងដល់ការសាងសង់គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ? បច្ចុប្បន្ននេះ រាល់ទំនិញដឹកចេញពីកំពង់ផែទឹកសាបរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ ចាំបាច់ត្រូវឆ្លងកាត់កំពង់ផែរបស់វៀតណាមសិនទើបបន្តទៅកាន់ទីផ្សារប្រទេសទី២ទី៣ ហើយនៅពេលគម្រោងព្រែកជីករបស់កម្ពុជារួចរាល់ជាស្ថាពរ នោះវៀតណាមនឹងបាត់បង់ប្រយោជន៍ជាច្រើន ដោយនាវាដឹកចូលកម្ពុជា លែងផ្ទេរទំនិញនៅប្រទេសវៀតណាមនិងលែងចូលកំពង់ផែវៀតណាម គឺត្រូវឆ្លងកាត់ព្រែកជីកថ្មី ហើយពេលនោះកម្ពុជានឹងចំណេញកាន់តែខ្លាំង អាចធ្វើឱ្យកសិផលរបស់កម្ពុជាឡើងថ្លៃជាងមុន។
ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បណ្ឌិត សុខ ទូច បានលើកឡើងថា កម្ពុជាត្រូវតែធ្វើព្រែកជីកហ្វូណនតេជោឱ្យបាន ទោះបីជាមានការរារាំងគ្រប់មធ្យោបាយ ពីខាងភាគីវៀតណាម បែបណាក៏ដោយ។ លោកគូសបញ្ជាក់ថា ការវាយប្រហាររបស់វៀតណាមនេះ ផលប្រយោជន៍វៀតណាម មានធំជាងអាមេរិកទៅទៀត តែគេចេះឆក់ឱកាស វាយឱកាស កម្ទេចឱកាស និងពិនិត្យពិច័្ចយយកឱកាស។ វៀតណាមឆក់ឱកាស នៅពេលដឹងថា អាមេរិកបារម្ភ ៣ចំណុច ចំពោះចិន គឺបារម្ភទី១ ចិនចូលមក បារម្ភទី២ ចិនបង្កើតសក្តានុពេលសេដ្ឋកិច្ច និងបារម្ភទី៣ យុទ្ធសាស្ត្រចិនដាក់ផ្កាយរណប គេអាចទាក់ទាញយុទ្ធសាស្ត្រនៅក្នុងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលធ្វើឱ្យមានការគ្រប់គ្រងងាយស្រួល វៀតណាមឆក់ឱកាសភ្លាម។
លោកថ្លែងអះអាងថា «វៀតណាម ចង់យកបញ្ហាហ្នឹងទៅវាយឱ្យមានរលកនយោបាយ ហើយឱ្យពួកបញ្ចឹមប្រទេស ពួកអឺរ៉ុប ពួកអាមេរិក មិនចង់ទិញផលិតផលរបស់កម្ពុជា ដោយហ៊ុមព័ទ្ធ ព្រោះគេធ្លាប់ហ៊ុមព័ទ្ធអ្វីដែលកើតមានមកហើយ។ អីចឹង ឱកាសហ្នឹងវៀតណាមយកដើម្បីឱ្យកម្ពុជាចុះខ្សោយ ហើយគេចាប់ផ្តើមពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់គេ ឱ្យកម្ពុជាខ្ចីច្រមុះវៀតណាមដកដដែល»។ បើនិយាយអំពីរឿងបរិស្ថានវិញ លោក សុខ ទូច បានលើកឡើងថា វៀតណាមបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់បរិស្ថានធ្ងន់ធ្ងរណាស់ តែបែរជាមករិះគន់កម្ពុជារឿងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ថាប៉ះពាល់បរិស្ថានទៅវិញ។ ជាមួយគ្នានេះ លោកបានប្រៀបប្រដូចករណីនេះថា រឿងបរិស្ថាន វៀតណាមកំពុងចង្អុលមកកម្ពុជា តែកុំភ្លេចថា ម្រាមដៃ៣ទៀត កំពុងចង្អុលមកខ្លួនឯង។
ពាក់ព័ន្ធឹងការចោទប្រកាន់ពីអ្នកស្រាវជ្រាវវៀតណាម សម្តេច ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តី បានអះអាងថា គម្រោងសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ដើម្បីបម្រើប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ពោលគឺមិនមែនបម្រើផ្នែកយោធាបរទេសឡើយ។ សម្តេចបន្តថា គម្រោងព្រែកជីកនេះត្រូវបានសិក្សាដោយក្រុមអ្នកជំនាញជាតិ និងអន្តរជាតិសរុបប្រមាណ ៤០នាក់ ដែលមានបច្ចេកច្បាស់លាស់ មិនឱ្យទឹកទន្លេមេគង្គហូរចូលសមុទ្រនោះឡើយ ហើយក៏បានគោរពតាមច្បាប់អន្តរជាតិស្តីពីទន្លេមេគង្គផងដែរ។
ក្នុងពិធីសម្ពោធកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមគោយកទឹកដោះគិរីសួគ៌ នៅថ្ងៃទី១១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ សម្តេច ហ៊ុន ម៉ាណែត មានប្រសាសន៍ថា៖ «ប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ មានអ្នកវិភាគខ្លះគាត់ចេញមកថា ធ្វើនេះ (គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ) ដើម្បីឱ្យមហាអំណាចមួយ យកនាវាចម្បាំងដាក់ប្រទេសមួយទៀត បង្កើតហានិភ័យ។ ខ្ញុំសុំប្រាប់ ទី១៖ រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាគ្មានឱ្យមូលដ្ឋានទ័ពបរទេសនៅលើទឹកដីខ្លួនទេ ហើយកម្ពុជាគ្មានមហិច្ឆតា ឬគ្មានគោលគំនិត គ្មានភាពក្លាហាននៅក្នុងការប្រឆាំងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ខ្លួនឯងនោះទេ យើងមិនឱ្យប្រទេសណាដាក់មូលដ្ឋានទ័ពនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជានោះទេ ទី២ យើងមិនឱ្យប្រើប្រទេសយើងជាមូលដ្ឋានប្រឆាំងប្រទេសណាទេ កុំថាមូលដ្ឋានទ័ព សូម្បីតែធ្វើសកម្មភាពផ្សេងៗប្រឆាំងប្រទេសណាមួយ ក៏យើងមិនឱ្យនោះដែ នេះជាមូលដ្ឋានរបស់យើង»៕
អត្ថបទ៖ រស់ កែវ